ഡോക്ടർ റാം മനോഹർ ലോഹ്യയെ സ്മരിക്കുമ്പോൾ
ഒക്ടോബർ 12.കാലത്തിന് മുൻപേ നടന്ന, സാർവ്വ ദ്ദേശീയ സാമ്യവാദ പോരാളിയും രാഷ്ട്രീയ ദാർശനി കനുമായ ഡോക്ടർ റാം മനോഹർ ലോഹ്യയുടെ വി യോഗത്തിന്റെ അൻപത്തിമൂന്ന് സംവത്സരങ്ങൾ. ജീ വിതത്തിലുട നീളം,സാമൂഹ്യ സമത്വത്തിനായി വിട്ടു വീഴ്ചയില്ലാതെ പോരാടിയ ഡോക്ടർ ലോഹ്യയുടെ പോരാട്ടങ്ങളുടെ കേന്ദ്രബിന്ദുക്കളിൽ ഒന്ന് സ്ത്രീ പു രുഷ സമത്വത്തിലധിഷ്ഠിതമായ ലിംഗനീതിയായിരു ന്നു.അദ്ദേഹത്തിന്റെ സമകാലികരിൽ ചിലർ ലിംഗനീ തിക്കെതിരായ വിമർശനങ്ങൾ ഉയർത്തി കൊണ്ട് വ ന്നപ്പോൾ എല്ലാ പ്രതീക്ഷകളും നൽകി കൊണ്ട് ലിംഗ നീതി എന്ന വിഷയത്തിൽ ശക്തമായി ഉറച്ചു നിന്ന് ഉന്നയിച്ചു കൊണ്ട് സോഷ്യലിസ്റ്റ് അജണ്ടയുടെ പുന ർനിർവ്വചനത്തിനായി അദ്ദേഹം നില കൊണ്ടു.
ജാതിയുടേയും ലിംഗഭേദത്തിന്റെയും അടിസ്ഥാന ത്തിലുള്ള വേർതിരിവുകളെ വിവേചനത്തിന്റെ ഏ റ്റവും മോശം രൂപമായി കണക്കാക്കിയ അദ്ദേഹം സമൂഹത്തിൽ ഏറ്റവുമധികം ചൂഷണം ചെയ്യപ്പെടു ന്ന വിഭാഗമാണ് സ്ത്രീകളെന്ന് ഉറച്ചു വിശ്വസിച്ചിരു ന്നു. ലിംഗ വിവേചനം,ലോക ജനസംഖ്യയുടെ പകു തിയെ ബാധിക്കുന്നു,അത് ലോക വ്യാപകമാണ്.വർ ണ്ണം,ജാതി വർഗ്ഗം,സംസ്കാരം,രാജ്യം, നാഗരികത എന്നിവയുടെ പേരിലുള്ള അടിച്ചമർത്തലുകൾ വ്യ ക്തവും വ്യതിരിക്തവുമാണ്.വർഗ്ഗപരവും ജാതിയ വുമായ അടിച്ചമർത്തലുകൾ രാജ്യാന്തരമായി മാത്ര മായിരിക്കാമെന്നും എന്നാൽ ലിംഗപരമായി സ്ത്രീക ൾക്ക് നേരെയുണ്ടാകുന്ന അടിച്ചമർത്തലുകൾ സർ വ്വവ്യാപിയാണെന്നും ഡോക്ടർ ലോഹ്യ വാദിച്ചു.
ആധുനിക സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയും വർഗ്ഗ സമത്വവും ജാ തി, ലിംഗ അസമത്വം ഇല്ലാതാക്കില്ലെന്ന് ലോഹ്യ അ വകാശപ്പെട്ടു.വിവേചനത്തിന്റെ നിർദ്ദിഷ്ടവും സ്വയം ഭരണപരവുമായ രൂപങ്ങളാണ് അവയെന്ന് തിരിച്ചറി ഞ്ഞ അദ്ദേഹം അവ രണ്ടിനേയും വ്യത്യസ്തവും സ്വ തന്ത്രവുമായി അഭിമുഖീകരിക്കേണ്ടതാണെന്ന് വാ ദിച്ചു.എന്നിരുന്നാലും,അവയെ അദ്ദേഹം പൂർണ്ണമാ യും പ്രത്യേകമായി കണ്ടില്ല. ദാരിദ്ര്യത്തിനെതിരായ എല്ലാ യുദ്ധങ്ങളും തട്ടിപ്പാണ്,അതേ സമയം, ഈ ര ണ്ട് വിവേചനങ്ങൾക്കെതിരായ യുദ്ധമാണ് ബോധ പൂർവ്വവും സുസ്ഥിരവുമായ യുദ്ധം,” അദ്ദേഹം പറ ഞ്ഞു.
ജനാധിപത്യവും സോഷ്യലിസവും സമത്വത്തിനായു ള്ള പോരാട്ടങ്ങളാണെങ്കിൽ,ലിംഗഭേദം അത്തരം അ ജണ്ടകളുടെ കാതലായിരിക്കണം.ലോകത്തിൽ സാ മൂഹ്യ സമത്വം സാക്ഷാത്കരിക്കുന്നതിന് വേണ്ടി അ ദ്ദേഹം ആവിഷ്കരിച്ച “സപ്ത വിപ്ലവങ്ങൾ” ലിംഗസ മത്വം,ജാതി,വർഗ സമത്വം,ദേശീയ വിപ്ലവം,സാമ്രാജ്യ ത്വത്തിന്റെ അന്ത്യം, വ്യക്തിഗത സ്വകാര്യതയുടെ സം രക്ഷണം എന്നിവയ്ക്ക് തുല്യമാണെന്ന് അദ്ദേഹം ക രുതി.സ്ത്രീപുരുഷ വിവേചനം അവസാനിക്കുമ്പോ ൾ മാത്രമേ സോഷ്യലിസ്റ്റ് രാഷ്ട്രീയത്തിന് യഥാർത്ഥ വിജയം കൈവരിക്കാനാകൂ എന്ന് ഡോക്ടർ ലോ ഹ്യ വിശ്വസിച്ചു. ലിംഗവിവേചനത്തിനും,ജാതിയമായ അസമത്വങ്ങൾക്കും വർഗ്ഗപരമായ വിവേചനങ്ങൾ ക്കുപരിയായ പ്രാധാന്യം നൽകാതിരുന്ന മറ്റ് സോ ഷ്യലിസ്റ്റുകളിൽ നിന്നും മാർക്സിസ്റ്റുകളിൽ നിന്നും അദ്ദേഹത്തെ വ്യത്യസ്തനാക്കിയിരുന്നതിനും കാര ണം ഇതായിരുന്നു.
ദൈനംദിന ജീവിതത്തിൽ ഇന്ത്യയിലെ സ്ത്രീകൾ അനുഭവിക്കുന്ന ദുരവസ്ഥയെ വളരെ ഫലപ്രദമാ യി തന്നെ പ്രതിഫലിപ്പിച്ച ഡോക്ടർ ലോഹ്യ അതി ന്റെ ചില മാനങ്ങൾ എടുത്തുകാട്ടി.സ്ത്രീധന സമ്പ്ര ദായത്തോട് വെറുപ്പ് പ്രകടിപ്പിച്ച അദ്ദേഹം, സ്ത്രീക ൾക്ക് ശരിയായ വിദ്യാഭ്യാസം നിഷേധിക്കുന്നതിലേ ക്ക് നയിക്കുന്നതെങ്ങനെയെന്ന് ചൂണ്ടിക്കാട്ടി.വിദ്യാ സമ്പന്നരായ വധുക്കൾക്ക് അനുയോജ്യരായ തുല്യ വിദ്യാഭ്യാസ യോഗ്യതകളുള്ള വരന്മാരെ ലഭിക്കുന്ന തിന് കൂടുതൽ സ്ത്രീധനം നൽകേണ്ടതുണ്ട്.ഗ്രാമീ ണ ഇന്ത്യയിൽ സ്ത്രീകളുടെ ഉന്നത വിദ്യാഭ്യാസം നേ രിടുന്ന പ്രധാന പ്രതിബന്ധങ്ങളിൽ ഒന്നായി ഇതിനെ അദ്ദേഹം തിരിച്ചറിഞ്ഞു. അതിരു കടന്ന ആർഭാട ത്തോടെയുള്ള വിവാഹങ്ങളെ അദ്ദേഹം വിമർശിച്ചു. അവ അശ്ലീലവും വധുക്കളുടെ മാതാപിതാക്കൾക്ക് ഭാരവുമാണെന്ന് കരുതിയ അദ്ദേഹം ഇത് ആൺകു ട്ടികൾക്ക് മുന്തിയ പരിഗണനന ലഭിക്കുന്നതിന് ഇട നൽകുമെന്ന് അവകാശപ്പെട്ടു.ഇന്നും സ്ത്രീ സന്താ നങ്ങളെ ശാപമായി കരുതുന്ന,അതിന്റെ പേരിൽ രാ ജ്യത്തിന്റെ പല ഭാഗങ്ങളിലും ഭ്രൂണഹത്യകളും വിവാ ഹ മോചനങ്ങളും പെൺ കുഞ്ഞുങ്ങളെ ഉപേക്ഷി ക്കലും അനുസ്യുതം തുടരുമ്പോൾ ഡോക്ടർ ലോ ഹ്യയുടെ കാലാതീതമായ ദാർശനീകത്വത്തിന് മുൻ പിൽ അറിയാതെ നാം ശിരസ്സ് നമിച്ചു പോകുന്നു.
മാതാപിതാക്കളും ബന്ധുക്കളും കൂടി ആലോചിച്ചു ഉറപ്പിക്കുന്ന പരമ്പരാഗത രീതിയിലുള്ള വിവാഹ സ ങ്കല്പത്തിനോടും ഡോക്ടർ ലോഹ്യക്ക് അനുകൂല മ നോഭാവമായിരുന്നില്ല.മകനെയോ മകളെയോ വി വാഹം കഴിച്ചയക്കേണ്ടത് മാതാപിതാക്കളുടെ ഉത്ത രവാദിത്തമല്ലെന്ന് വിശ്വസിച്ച അദ്ദേഹം മക്കൾക്ക് ന ല്ല വിദ്യാഭ്യാസവും ആരോഗ്യവും നൽകുന്നതിലൂടെ അവരുടെ ഉത്തരവാദിത്വം അവസാനിക്കുന്നതായും പ്രായപൂർത്തിയായവർ അവരുടെ വ്യക്തിഗതമായ ഇഷ്ട്ടങ്ങൾക്കും പരിഗണനകൾക്കും അനുസൃതമാ യി പങ്കാളികളെ സ്വയം തിരഞ്ഞെടുക്കേണ്ടതാണെ ന്നും വിശ്വസിച്ചു.മാതാപിതാക്കളുടെയും അടുത്ത ബന്ധുക്കളുടെയും ഇഷ്ടത്തിനും ബാഹ്യ താൽപ്പര്യ ങ്ങൾക്കും വഴങ്ങി തങ്ങളുടെ താൽപ്പര്യങ്ങൾക്ക് ഹി തകരമല്ലാത്ത ഇഷ്ട്ടമില്ലാത്ത വൈവാഹീക ബന്ധ ങ്ങളിൽ ഏർപ്പെടേണ്ടി വരുന്നതിന്റെ ഫലമായി വർ ദ്ധിച്ചു വരുന്ന വിവാഹ മോചനങ്ങളുടെ നിരക്കും കുടുംബ ബന്ധങ്ങളുടെ തകർച്ചകളും സാധാരണ സംഭവങ്ങളാകുന്ന സമൂഹത്തിൽ ഡോക്ടർ ലോഹ്യ യുടെ ചിന്തകൾ എത്രമാത്രം കാലാതീതമായിരുന്നു എന്ന് ചിന്തിപ്പിക്കുവാൻ നമ്മെ പ്രേരിപ്പിക്കുന്നു.
ലോഹ്യൻ കാഴ്ചപ്പാടിലൂടെയുള്ള സൂക്ഷ്മ നിരീക്ഷ ണത്തിന്റെ ഫലങ്ങൾ നമ്മെ അത്ഭുതപ്പെടുത്തുന്ന വയാണ്.ഉദാഹരണത്തിന്,ഉത്തരേന്ത്യയിൽ നവവ ധൂവരന്മാരെ സ്വീകരിക്കുമ്പോൾ പുരുഷന്മാരെ “ആ യുഷ്മാൻ ഭവ”എന്നും സ്ത്രീകളെ “ദീർഘസുമംഗലീ ഭവ”എന്നുമാണ് സംബോധന ചെയ്യുന്നത്.ഇതിന്റെ പിന്നിലെ ലിംഗവിവേചനത്തെ നാം കാണാതെ പോ കുന്നു.ഒരർത്ഥത്തിൽ രണ്ട് സംബോധനകളിലൂടെ യും ലക്ഷ്യം വെക്കുന്നത് പുരുഷന്റെ ക്ഷേമത്തേയാ ണ്, ദീർഘായുസ്സിനെയാണ്.വൈധവ്യമെന്ന സ്ത്രീക ൾക്ക് മാത്രമായി നേരിടേണ്ടി വരുന്ന ദുഃഖപൂർണ്ണമാ യ അവസ്ഥയെ എത്രമാത്രം അവജ്ഞയോടെ അ ശുഭകരമായിട്ടാണ് സമൂഹം കാണുന്നത് എന്ന് നോ ക്കുക.പുരുഷന് ദീർഘായുസ്സ് നേരുന്ന സമൂഹം സ് ത്രീക്ക് നേരുന്നതും ഒരർത്ഥത്തിൽ ഭർത്താവിന്റെ ദീർഘായുസ്സ് തന്നെയല്ലെ.വൈധവ്യത്തിന് അവളു ടെ ആയുസ്സിനേക്കാൾ പ്രാധാന്യം നൽകുന്ന സമൂ ഹം പക്ഷെ പുരുഷന്റെ വിഭാര്യനെന്ന അവസ്ഥയെ കണക്കിലെടുക്കുന്നതേയില്ല.ഇത് ഒരു തരത്തിൽ സ്ത്രീക്കെതിരായ പ്രകടമായ വിവേചനമല്ലേയെന്നാ ണ് ലോഹ്യ ദർശനങ്ങളുടെ കാഴ്ചപ്പാടിലൂടെയുള്ള നിരീക്ഷണങ്ങൾ നമ്മൂടെ ചോദിക്കുന്നത്.നമ്മുടെ യൊക്കെ നിത്യ ജീവിതത്തിൽ ആചാരങ്ങളിലും പെ രുമാറ്റങ്ങളിലുമായി പ്രകടമായ ലിംഗ വിവേചനം ദൃ ശ്യമാകുന്ന സാമാനമായ അനേകം പൊരുത്തക്കേ ടുകൾ ദൃശ്യമാകുന്നുണ്ട്.
സമൂഹത്തിൽ വിധവകൾക്കും അവിവാഹിതരായി കഴിയേണ്ടി വരുന്ന സ്ത്രീകൾക്കും നേരിടേണ്ടി വരു ന്ന അപമാനങ്ങളെ കുറിച്ചും ആശങ്കാകുലനായിരു ന്ന അദ്ദേഹം വിധവകളോട് ചില സമൂഹങ്ങൾ കല്പി ക്കുന്ന കളങ്കത്തെക്കുറിച്ചും സംസാരിച്ചിരുന്നു.ഇ ന്നും പല സമൂഹങ്ങളിലും വിധവകളെ അപശകുന മായി കണ്ട് വീട്ടിലും നാട്ടിലും മംഗള കർമ്മ നടക്കു ന്ന സാഹചര്യങ്ങളിൽ അവരുടെ സാന്നിധ്യം പോലും ഒഴിവാക്കുന്ന പ്രവണതയുണ്ട്. കൊൽക്കത്തയിലെ കാളിഘട്ട്, ഉത്തർപ്രദേശിലെ വൃന്ദാവൻ തുടങ്ങി ഉത്തരേന്ത്യയിലെ ഒട്ടനേകം ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ കാണു ന്ന ശുഭ്രവസ്ത്രധാരികളായ മുതിർന്ന സ്ത്രീകളുടെ കൂട്ടങ്ങൾ അകാലത്തിൽ നേരിടേണ്ടി വന്ന വൈധ വ്യത്തിന്റെ ഫലമായി കുടുംബങ്ങളിൽ നിന്നും നിർദ്ദാ ക്ഷിണ്യം നടതള്ളപ്പെട്ടവരാണ്.പലപ്പോഴും പിന്നോ ക്കമെന്ന് കരുതപ്പെടുന്ന ജാതി സമൂഹങ്ങളിൽ വിധ വകളോട് ഉയർന്നതെന്ന് പറയപ്പെടുന്ന ജാതി സമൂ ഹങ്ങളിലെ പ്പോലെ നിഷ്കരുണമായ പെരുമാറ്റം ഉ ണ്ടാകുന്നില്ലെന്നും അദ്ദേഹം നിരീക്ഷിച്ചു. സാമൂഹിക മായി നിർവ്വചിക്കപ്പെട്ട പങ്ക് നിർവ്വഹിക്കുവാൻ സ് ത്രീകളെ അനുവദിക്കുന്നതിൽ നിന്നും വിരുദ്ധമായി സ്ത്രീകളെ അടുക്കളയിൽ തളച്ചിട്ട് മറ്റുള്ളവർക്കാ യി വെള്ളവും വിറകും ശേഖരിക്കുന്നവരായി ഒതു ക്കുന്നതിനെ അദ്ദേഹം നഖശിഖാന്തം എതിർത്തിരു ന്നു. കുടുംബത്തിലെ മറ്റുള്ളവർക്കെല്ലാം വെച്ചു വിള മ്പിയ ശേഷം മാത്രമേ സ്ത്രീകൾ ഭക്ഷണം കഴിക്കാ വു എന്ന കല്പനയെ അദ്ദേഹം എതിർത്തു.ഇത് മൂലം സാമ്പത്തികമായ ബുദ്ധിമുട്ടുകൾ നേരിടുന്ന കുടും ബങ്ങളിലെ ബഹുഭൂരിപക്ഷം സ്ത്രീകൾക്കും മതി യായ അളവിൽ ഭക്ഷണം പോലും ലഭിച്ചിരുന്നില്ല. ദരിദ്ര കുടുംബങ്ങളിൽ സ്ത്രീകൾക്ക് കഷ്ടതകൾ വളരെ കൂടുതലായിരുന്നു,അവിടെ ഭക്ഷണവും കുറ വായിരിക്കും.യാത്രാവേളകളിൽ വീടുകൾ സന്ദർശി ക്കുമ്പോൾ ഭക്ഷണ സമയത്ത് കുടുംബാംഗങ്ങളായ സ്ത്രീകളും മറ്റു ള്ളവരോടൊപ്പം ഭക്ഷണം കഴിക്കാ ൻ ഇരിക്കണമെന്ന് അദ്ദേഹം നിർബന്ധിച്ചിരുന്നു.ചി ല സമയങ്ങളിൽ, കുടുംബത്തിന് ആവശ്യമായ ഭക്ഷ ണം ഉണ്ടോ എന്ന് അദ്ദേഹം അടുക്കളയിൽ പോയി നോക്കുക പോലുമുണ്ടായിരുന്നു എന്നാണ് പറയ പ്പെടുന്നത്.ഇന്നും നമ്മുടെ സമൂഹത്തിൽ സാമ്പത്തി കമായി താഴെക്കിടയിലുള്ള കുടുംബങ്ങളിൽ, വിശി ഷ്യാ ശാരീരിക അദ്ധ്വാനം കുടുംബത്തിന്റെ പ്രധാന വരുമാന സ്രോതസ്സായ കുടുംബങ്ങളിൽ വിശിഷ്ട വും സ്വാദിഷ്ട്ടവും പോഷകാഹാര മൂല്യമുള്ളതുമാ യ ആഹാര പദാർത്ഥങ്ങൾ ആൺകുട്ടികൾക്ക് പ്ര ത്യേകമായി നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട് എന്നോർക്കുക.
മറ്റൊന്നാണ് ഗ്രാമീണ സ്ത്രീകളുടെ സാമ്പത്തികാ വസ്ഥ.എന്തിനും ഏതിനും കുടുംബത്തിലെ പുരുഷ ന്മാരെ ആശ്രയിക്കേണ്ടി വരുന്ന അവരുടെ അവ സ്ഥ പരിതാപകരമാണ്.ഇന്ത്യൻ സാഹചര്യങ്ങളിൽ നിരക്ഷരരായ ഗ്രാമീണ സ്ത്രീകൾക്ക് ഏറ്റവും കൂ ടുതൽ തൊഴിലവസരങ്ങൾ പ്രദാനം ചെയ്യുന്ന കാർ ഷിക മേഖലയിൽ പല കാരണങ്ങളാൽ സംഭവിക്കു
ന്ന തൊഴിലവസര നഷ്ടത്തിന്റെ ഫലമായി സംഭവി ക്കുന്ന വരുമാന നഷ്ട്ടം.ഉപകാരപ്രദമല്ലാതെ പോ കുന്ന അവരുടെ കർമ്മ ശേഷി രാഷ്ട്ര പുനർനിർ മ്മാണ പ്രവർത്തനങ്ങൾക്കായി ഉപയോഗപ്പെടുത്തു ക അതോടൊപ്പം അവർക്കൊരു വരുമാന മാർഗ്ഗം തുറന്നു കൊടുക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ ഡോക് ടർ ലോഹ്യയുടെ മനസ്സിൽ വിരിഞ്ഞതാണ് “ഭൂസേന” യെന്ന ആശയം.അതിന്റെ പരിഷ്ക്കരിച്ച പതിപ്പാണ് ഒന്നാം യുപിഎ സർക്കാരിന്റെ കാലത്ത്, ഗ്രാമവികസന വകുപ്പ് മ ന്ത്രിയായിരുന്ന,ലോഹ്യ ശിഷ്യനായിരുന്ന ഡോക്ടർ രഘുവംശ പ്രസാദ് സിംഗിന്റെ മുൻകൈയിൽ ആ വിഷ്ക്കരിച്ചു നടപ്പാക്കിയ മഹാത്മാ ഗാന്ധി ഗ്രാമീ ണ തൊഴിലുറപ്പ് പദ്ധതി.
1963 ൽ ഉത്തർപ്രദേശിലെ ഫറൂഖാബാദ് ലോക്സഭ നിയോജക മണ്ഡലത്തിൽ നടന്ന ഉപതെരഞ്ഞെടു പ്പിലൂടെ ലോകസഭയിലേക്ക് തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട അദ്ദേഹം ലോകസഭയിലെ തന്റെ കന്നി പ്രസംഗത്തി ൽ ഉന്നയിച്ച പ്രധാനപ്പെട്ട വിഷയം ഇന്ത്യയിലെ ഗ്രാമീ ണ സ്ത്രീകൾ അനുഭവിക്കുന്ന സൗചാലയ സൗകര്യ ത്തിന്റെ അഭാവത്തെക്കുറിച്ചായിരുന്നു.അന്ന്, അദ്ദേ ഹത്തിന്റെ പ്രസംഗം കേട്ട ഭരണകക്ഷിയായ കോൺ ഗ്രസിലെ അംഗങ്ങൾ താങ്കളെ ലോക്സഭയിലേക്ക് തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടത് ഈ കക്കൂസ് കാര്യം പറയാ നാണോ എന്ന് പറഞ്ഞ് അദ്ദേഹത്തെ അധിക്ഷേപി ക്കുകയാണ് ഉണ്ടായത്.അര നൂറ്റാണ്ടിനു ശേഷം മാ ത്രമാണ് ഇന്ത്യയിലെ ഒരു ഭരണകൂടത്തിനും അതി നു നേതൃത്വം നൽകുന്ന ഒരു പ്രധാനമന്ത്രിക്കും ഈ വിഷയത്തിന്റെ പ്രാധാന്യത്തെ കുറിച്ച് മനസ്സിലാക്കു വാനും അനുഭവപ്പെടാനും ഇടയായതും അതിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ പ്രധാന വിഷയമായി ഇത് സ്വീ കരിക്കുവാൻ ഇടയായതും ഭരണതുടർച്ച നേടാൻ സാധിച്ചതും.രണ്ടാം പ്രാവശ്യം ഭരണത്തിലേറാൻ ത ങ്ങളെ സഹായിച്ച മുഖ്യമായ രണ്ട് വിഷയങ്ങളിലൊ ന്ന് ശൗചാലയ നിർമ്മാണമാണെന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോഡിയും ഭരണ കക്ഷിയായ ബിജെപിയും സമ്മതിച്ചത് ഓർക്കുക.
“ചർമ്മത്തിന്റെ സ്വേച്ഛാധിപത്യ” ത്തെക്കുറിച്ചും സ മൂഹത്തിന് ധവള ചർമ്മത്തോടുള്ള അഭിനിവേശ ത്തെക്കുറിച്ചും ഡോക്ടർ ലോഹ്യ വിശദമായി എഴു തി. സൗന്ദര്യത്തെ വെളുത്ത ചർമ്മവുമായി തുലനം ചെയ്യുന്നത് വിവേചനപരമാണെന്നും, ഇരുണ്ട ചർമ്മ മുള്ള സ്ത്രീകൾ അവരുടെ കുടുംബത്തിനുള്ളിൽ സാമൂഹിക കളങ്കത്തിനും അവഗണനയ്ക്കും മോശ മായ പെരുമാറ്റത്തിനും ഇരയാകുന്നുണ്ടെന്നും അ ദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. വെളുത്ത സാമ്രാജ്യത്വത്തിന്റെ കോ ളനിവൽക്കരണമാണ് വെള്ള ചർമ്മത്തിന് പ്രത്യേക പരിഗണന നൽകുന്ന സംസ്കാരത്തിന് കാരണമാ യി മാറിയാതെന്ന് അദ്ദേഹം വാദിച്ചു.ആഫ്രിക്കൻ രാ ജ്യങ്ങൾ ലോകം ഭരിച്ചിരുന്നുവെങ്കിൽ സ്ത്രീ സൗന്ദ ര്യത്തിന്റെ നിലവാരം വ്യത്യസ്തമാകുമായിരുന്നുവെ ന്ന് ഡോക്ടർ ലോഹ്യ വാദിച്ചു.സോപ്പുകൾ, ക്രീമുക ൾ, ലോഷനുകൾ, മറ്റ് സൗന്ദര്യവർദ്ധക ഉൽപന്നങ്ങ ൾ എന്നിവ വിൽക്കുന്നതിലൂടെ ഈ “സ്വേച്ഛാധിപത്യ ത്തെ” ശക്തിപ്പെടുത്തുന്ന വിപണിയെ അദ്ദേഹം വി മർശിച്ചു.
ലിംഗസമത്വം സ്ഥാപിക്കുന്നതിന്,തുല്യ അവസരങ്ങ ളല്ല, മുൻഗണനാ പരിഗണനയാണ് ആവശ്യമെന്ന് അദ്ദേഹം വാദിച്ചു.അസമത്വം നിലനിൽക്കുന്ന ഒരു
സമൂഹത്തിൽ തുല്യ പരിഗണന നിലവിലുള്ള അസ മത്വങ്ങൾ ശാശ്വതമാക്കുമെന്ന് അദ്ദേഹം ഉറച്ചു വി ശ്വസിച്ചിരുന്നു.യഥാർത്ഥത്തിൽ വനിതാ സംവരണ
മെന്ന ആശയത്തിന്റെ ഉപജ്ഞാതാവ് പോലും ഡോ ക്ടർ ലോഹ്യയായിരുന്നു.തന്റെ ജീവിതകാലത്ത് വള രെ വളരെ മുൻകൂട്ടി തന്നെ സർക്കാർ ജോലികളി ലും ഉന്നത പഠന സ്ഥാപനങ്ങളിലും സ്ത്രീകൾക്ക് സംവരണം നൽകണമെന്ന് അദ്ദേഹം ആവശ്യപ്പെട്ടു.
പാർശ്വവത്കരിക്കപ്പെട്ട പിന്നോക്ക ജാതികളിൽ നി ന്നുള്ള സ്ത്രീകൾക്ക് 60% സംവരണം നൽകണമെ ന്ന് അദ്ദേഹം വാദിച്ചു.ജനസംഖ്യയുടെ 90% ആണെ ങ്കിലും, പിന്നോക്ക വിഭാഗങ്ങൾ ഒരു മേഖലയിലും 5 മുതൽ 10% വരെ ഉയർന്ന സ്ഥാനങ്ങൾ വഹിക്കു ന്നില്ല.സ്ത്രീകളുടെ ഊർജ്ജവും കാര്യശേഷിയും ഉപ യോഗിച്ചുകൊണ്ട് മാത്രമേ രാഷ്ട്രത്തിന് അഭിവൃദ്ധി പ്രാപിക്കാൻ കഴിയൂ, അദ്ദേഹം വിശ്വസിച്ചു.‘രാജ്യ ത്തിന്റെ ധാർമ്മികമായ ക്ഷേമത്തിന്റെ മാനദണ്ഡം അതിലെ സ്ത്രീകളാണ്, ഒപ്പം അടിച്ചമർത്തപ്പെട്ട വി ഭാഗങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്നവയിലെ സ്ത്രീക ളും” അദ്ദേഹം പ്രഖ്യാപിച്ചു.
ഇതിന്റെയെല്ലാം പ്രായോഗിക നടപടി എന്ന നിലയി ൽ 1952 ൽ സോഷ്യലിസ്റ്റ് പാർട്ടിക്ക് ആരംഭം കുറിച്ച
ഡോക്ടർ ലോഹ്യ പാർട്ടിക്കുള്ളിൽ തന്നെ അതിന് തുടക്കം കുറിച്ചു. അംഗങ്ങൾ,പാർട്ടി പ്രവർത്തകർ നേതാക്കൾ എന്നീ നിലകളിൽ കൂടുതൽ സ്ത്രീകളു ടെ പങ്കാളിത്തത്തിനായി അദ്ദേഹം വാദിച്ചു കൊണ്ട് സജീവ രാഷ്ട്രീയത്തിൽ സ്ത്രീകളുടെ വർദ്ധിച്ച പ ങ്കാളിത്തത്തിന്റെ ആവശ്യകതക്ക് അടിവരയിട്ടു.രാ ഷ്ട്രീയത്തിൽ വർധിച്ച തോതിലുള്ള സ്ത്രീകളുടെ പ്രാതിനിധ്യം രാഷ്ട്രീയത്തിലെ അക്രമവാസനകൾ ക്ക് ശമനമുണ്ടാക്കുമെന്ന് അദ്ദേഹം വിശ്വസിച്ചു.പു രുഷന്മാരേക്കാൾ സിവിൽ അവകാശ ധ്വംസനങ്ങൾ ക്കെതിരായ ചെറുത്തുനിൽപ്പിന്റെ പ്രതിബദ്ധത കൂ ടുതൽ സ്ത്രീകൾക്കാണ് എന്ന് അദ്ദേഹം കരുതി.
ലിംഗഭേദവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഡോക്ടർ ലോഹ്യയു ടെ പല നിരീക്ഷണങ്ങളും അദ്ദേഹത്തിന്റെ കാലഘ ട്ടത്തിനും വളരെയേറെ മുൻപിലായിരുന്നു.ഭരണത്തി ൽ സ്ത്രീകൾക്ക് മുൻഗണന നൽകണമെന്ന അദ്ദേ ഹത്തിന്റെ വാദം പഞ്ചായത്തിരാജ് സമ്പ്രദായത്തി ലെ സംവരണം നടപ്പാക്കുന്നതിന് എത്രയോ ദശാബ് ദങ്ങൾക്ക് വളരെ മുമ്പായിരുന്നു എന്നോർക്കുക. പൊതുജീവിതം,രാഷ്ട്രീയം,നിസ്സഹകരണ പ്രസ്ഥാന ങ്ങൾ എന്നിവയിൽ സ്ത്രീകളുടെ കൂടുതൽ പങ്കാളി ത്തം ഉറപ്പുവരുത്തുന്നതിനുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആ ദർശം വീണ്ടെടുക്കുക എന്നതാണ് ഡോക്ടർ ലോ ഹ്യയുടെ വിയോഗ വാർഷിക ദിനത്തിൽ അദ്ദേഹ ത്തിന് നൽകാവുന്ന ഏറ്റവും നല്ല ശ്രദ്ധാഞ്ജലി.
പ്രദീപ് ഗോപാലകൃഷ്ണൻ 9846774499
pradeepgotp@gmail.com
സമാജ്വാദി ജനത പാർട്ടി സംസ്ഥാന പ്രസിഡന്റാണ് ലേഖകൻ.
It is truly a great and helpful piece of info. I’m happy that you just shared this useful info with us. Please keep us informed like this. Thank you for sharing.
Sweet blog! I found it while surfing around on Yahoo News. Do you have any suggestions on how to get listed in Yahoo News? I’ve been trying for a while but I never seem to get there! Many thanks
What i do not understood is in truth how you’re now not really a lot more neatly-favored than you may be now. You are so intelligent. You already know therefore considerably relating to this matter, made me personally imagine it from numerous numerous angles. Its like men and women are not involved except it’s one thing to do with Lady gaga! Your personal stuffs outstanding. All the time take care of it up!
I dugg some of you post as I cerebrated they were very beneficial extremely helpful
I wanted to thank you for this great read!! I definitely enjoying every little bit of it I have you bookmarked to check out new stuff you post…
Wonderful items from you, man. I have bear in mind your stuff previous to and you’re just too excellent. I really like what you have acquired here, really like what you’re stating and the best way through which you assert it. You’re making it enjoyable and you still care for to stay it wise. I cant wait to read far more from you. That is really a wonderful web site.
Great post. I am facing a couple of these problems.
I love what you guys are usually up too. This sort of clever work and coverage! Keep up the very good works guys I’ve included you guys to blogroll.
I like this website very much so much good information.
I intended to post you this very little word to finally say thanks yet again with your pleasant guidelines you’ve shared at this time. This is surprisingly open-handed with people like you to grant without restraint precisely what some people could have marketed as an e-book to generate some dough on their own, certainly seeing that you could possibly have done it in the event you considered necessary. Those tricks additionally acted to provide a good way to be aware that other individuals have the same eagerness just like mine to understand a lot more when considering this condition. I believe there are numerous more fun instances in the future for individuals who browse through your blog.
I think other web site proprietors should take this web site as an model, very clean and excellent user genial style and design, let alone the content. You’re an expert in this topic!
Thankyou for this rattling post, I am glad I discovered this site on yahoo.
It¦s really a great and helpful piece of info. I am glad that you simply shared this helpful information with us. Please keep us informed like this. Thank you for sharing.
I love your blog.. very nice colors & theme. Did you create this website yourself? Plz reply back as I’m looking to create my own blog and would like to know wheere u got this from. thanks
That is very fascinating, You are an excessively professional blogger. I’ve joined your feed and sit up for in search of extra of your wonderful post. Also, I’ve shared your web site in my social networks!
I will right away grasp your rss feed as I can not in finding your email subscription link or newsletter service. Do you have any? Please let me understand so that I may subscribe. Thanks.
Hmm is anyone else experiencing problems with the images on this blog loading? I’m trying to determine if its a problem on my end or if it’s the blog. Any responses would be greatly appreciated.
Thank you for helping out, fantastic information. “Job dissatisfaction is the number one factor in whether you survive your first heart attack.” by Anthony Robbins.
Thanks for sharing superb informations. Your web-site is so cool. I am impressed by the details that you?¦ve on this blog. It reveals how nicely you perceive this subject. Bookmarked this website page, will come back for more articles. You, my friend, ROCK! I found just the information I already searched everywhere and simply could not come across. What a perfect web-site.
Glad to be one of several visitors on this awesome internet site : D.
You made some clear points there. I did a search on the subject and found most individuals will go along with with your site.
When I originally commented I clicked the -Notify me when new comments are added- checkbox and now each time a comment is added I get four emails with the same comment. Is there any way you can remove me from that service? Thanks!
I like this internet site because so much useful stuff on here : D.
Good – I should certainly pronounce, impressed with your web site. I had no trouble navigating through all the tabs and related info ended up being truly easy to do to access. I recently found what I hoped for before you know it at all. Reasonably unusual. Is likely to appreciate it for those who add forums or anything, website theme . a tones way for your client to communicate. Excellent task..
There is noticeably a bundle to learn about this. I assume you made sure good factors in features also.
What i don’t realize is actually how you’re now not really a lot more well-favored than you might be now. You are so intelligent. You understand therefore considerably when it comes to this topic, made me personally imagine it from numerous various angles. Its like men and women are not involved unless it¦s one thing to accomplish with Woman gaga! Your personal stuffs outstanding. All the time maintain it up!
After study a few of the blog posts on your website now, and I truly like your way of blogging. I bookmarked it to my bookmark website list and will be checking back soon. Pls check out my web site as well and let me know what you think.
https://ewr.a100ships.org/category/masturbation/ – Masturbation
What i do not understood is actually how you are not really much more well-liked than you might be right now. You are so intelligent. You realize thus considerably relating to this subject, produced me personally consider it from so many varied angles. Its like men and women aren’t fascinated unless it’s one thing to accomplish with Lady gaga! Your own stuffs excellent. Always maintain it up!
I’ve been absent for a while, but now I remember why I used to love this web site. Thanks , I’ll try and check back more often. How frequently you update your website?
I enjoy your writing style genuinely loving this internet site.
I’m still learning from you, as I’m making my way to the top as well. I certainly love reading all that is written on your website.Keep the information coming. I loved it!
Good info. Lucky me I reach on your website by accident, I bookmarked it.
Thanks a bunch for sharing this with all of us you really know what you are talking about! Bookmarked. Please also visit my website =). We could have a link exchange contract between us!
Thank you for the sensible critique. Me and my neighbor were just preparing to do a little research about this. We got a grab a book from our local library but I think I learned more from this post. I’m very glad to see such wonderful info being shared freely out there.
Very wonderful visual appeal on this website , I’d rate it 10 10.
I have read several just right stuff here. Certainly price bookmarking for revisiting. I wonder how much attempt you put to create such a fantastic informative web site.
I’m impressed, I must say. Really not often do I encounter a blog that’s both educative and entertaining, and let me inform you, you’ve gotten hit the nail on the head. Your idea is excellent; the problem is one thing that not enough persons are speaking intelligently about. I’m very blissful that I stumbled across this in my search for something referring to this.
Lottery Defeater Software is a digital tool designed to assist individuals in improving their chances of winning in various lotteries.
Renew is a nutritional supplement that activates your metabolism and promotes healthy sleep.
Greetings from Los angeles! I’m bored at work so I decided to browse your blog on my iphone during lunch break. I enjoy the info you provide here and can’t wait to take a look when I get home. I’m surprised at how quick your blog loaded on my mobile .. I’m not even using WIFI, just 3G .. Anyways, awesome site!
You could definitely see your skills within the work you write. The world hopes for more passionate writers like you who aren’t afraid to mention how they believe. At all times go after your heart.
This web site is really a walk-through for all of the info you wanted about this and didn’t know who to ask. Glimpse here, and you’ll definitely discover it.
FitSpresso: What Is It? FitSpresso is a natural weight loss aid that targets the root cause of excess body fat.
I love your blog.. very nice colors & theme. Did you create this website yourself? Plz reply back as I’m looking to create my own blog and would like to know wheere u got this from. thanks
Thank you for the sensible critique. Me and my neighbor were just preparing to do some research on this. We got a grab a book from our local library but I think I learned more from this post. I’m very glad to see such wonderful information being shared freely out there.
Great work! This is the type of info that should be shared around the web. Shame on Google for not positioning this post higher! Come on over and visit my website . Thanks =)
Today, I went to the beach with my kids. I found a sea shell and gave it to my 4 year old daughter and said “You can hear the ocean if you put this to your ear.” She placed the shell to her ear and screamed. There was a hermit crab inside and it pinched her ear. She never wants to go back! LoL I know this is totally off topic but I had to tell someone!
There is noticeably a bundle to know about this. I assume you made certain nice points in features also.
Hi! I know this is kind of off topic but I was wondering if you knew where I could get a captcha plugin for my comment form? I’m using the same blog platform as yours and I’m having trouble finding one? Thanks a lot!
Just wanna remark on few general things, The website pattern is perfect, the content material is real superb : D.
What is ProNerve 6? ProNerve 6 is a doctor-formulated nutritional supplement specifically marketed to individuals struggling with nerve pain.
What Is Java Burn? Java Burn is an herbal weight loss formula that comes in the form of sachets of fine powder.
What i do not understood is in reality how you are now not really a lot more well-favored than you might be now. You are very intelligent. You realize thus significantly when it comes to this matter, made me in my view imagine it from so many numerous angles. Its like women and men don’t seem to be involved except it is something to do with Woman gaga! Your individual stuffs outstanding. All the time handle it up!
I will right away grab your rss as I can not find your e-mail subscription link or newsletter service. Do you have any? Kindly let me know in order that I could subscribe. Thanks.
I see something genuinely special in this site.
I have read a few excellent stuff here. Certainly price bookmarking for revisiting. I surprise how so much effort you put to make the sort of magnificent informative web site.
One such software that has been generating buzz these days is the Lottery Defeater
Yeah bookmaking this wasn’t a risky conclusion great post! .
Pretty nice post. I just stumbled upon your weblog and wished to say that I have really enjoyed surfing around your blog posts. In any case I will be subscribing to your feed and I hope you write again soon!
What is Renew? Renew is a dietary supplement designed to support blood flow while also aiming to boost testosterone levels and provide an explosive energy drive
Generally I don’t read post on blogs, but I would like to say that this write-up very forced me to try and do so! Your writing style has been amazed me. Thanks, very nice post.
Perfect work you have done, this site is really cool with good info .
Hmm is anyone else experiencing problems with the pictures on this blog loading? I’m trying to find out if its a problem on my end or if it’s the blog. Any feedback would be greatly appreciated.
I have been reading out a few of your posts and i can claim nice stuff. I will make sure to bookmark your blog.
Thanks for sharing superb informations. Your website is very cool. I’m impressed by the details that you’ve on this blog. It reveals how nicely you perceive this subject. Bookmarked this web page, will come back for extra articles. You, my friend, ROCK! I found simply the info I already searched everywhere and just could not come across. What a great website.
I was wondering if you ever considered changing the page layout of your blog? Its very well written; I love what youve got to say. But maybe you could a little more in the way of content so people could connect with it better. Youve got an awful lot of text for only having 1 or 2 images. Maybe you could space it out better?
Hi, Neat post. There’s a problem with your website in internet explorer, would test this… IE still is the market leader and a large portion of people will miss your wonderful writing because of this problem.
I like this website because so much utile material on here : D.
Tonic Greens: An Overview Introducing Tonic Greens, an innovative immune support supplement meticulously crafted with potent antioxidants, essential minerals, and vital vitamins.
What is Gluco6? Gluco6 is a revolutionary dietary supplement designed to help individuals manage their blood sugar levels naturally.
Nice post. I was checking constantly this weblog and I’m impressed! Very useful information specially the remaining phase 🙂 I care for such information much. I was seeking this certain info for a long time. Thanks and best of luck.
This is the right blog for anyone who wants to find out about this topic. You realize so much its almost hard to argue with you (not that I actually would want…HaHa). You definitely put a new spin on a topic thats been written about for years. Great stuff, just great!
I’m still learning from you, but I’m making my way to the top as well. I absolutely liked reading everything that is posted on your blog.Keep the tips coming. I loved it!
Aw, this was a very nice post. In concept I want to put in writing like this additionally – taking time and actual effort to make a very good article… however what can I say… I procrastinate alot and on no account seem to get something done.
Respect to author, some excellent entropy.
I¦ve recently started a website, the info you offer on this site has helped me tremendously. Thanks for all of your time & work.
of course like your web site but you need to check the spelling on quite a few of your posts. Many of them are rife with spelling issues and I find it very troublesome to tell the truth nevertheless I will definitely come back again.
Great wordpress blog here.. It’s hard to find quality writing like yours these days. I really appreciate people like you! take care
I think this web site contains some real wonderful info for everyone. “Anger makes dull men witty, but it keeps them poor.” by Francis Bacon.
I would like to thank you for the efforts you have put in writing this website. I’m hoping the same high-grade blog post from you in the upcoming also. Actually your creative writing skills has inspired me to get my own web site now. Really the blogging is spreading its wings quickly. Your write up is a good example of it.
There is perceptibly a bunch to realize about this. I believe you made some nice points in features also.
I just like the helpful information you supply in your articles. I’ll bookmark your weblog and check again right here frequently. I’m moderately sure I will be told lots of new stuff right right here! Best of luck for the following!
Your house is valueble for me. Thanks!…
Generally I don’t read article on blogs, but I wish to say that this write-up very forced me to check out and do it! Your writing taste has been surprised me. Thank you, quite great post.
Sight Care review
Fitspresso review
I wish to express appreciation to you for rescuing me from this type of matter. Right after surfing around through the the net and getting methods which were not productive, I thought my entire life was over. Living devoid of the approaches to the issues you have fixed by way of the site is a critical case, as well as those which could have in a negative way damaged my entire career if I had not come across your web blog. Your own personal competence and kindness in playing with all the details was helpful. I’m not sure what I would’ve done if I had not come upon such a thing like this. I can also now look forward to my future. Thank you so much for the professional and sensible help. I won’t hesitate to propose your web blog to anyone who needs to have recommendations on this area.
Cellucare review
Lottery defeater system review
Sight Care is a visual wellness supplement that is currently available in the market. According to the Sight Care makers, it is efficient and effective in supporting your natural vision. The supplement is also said to have effects on different issues that affect the body like supporting the health of your brain, protecting the body from oxidative stress, and many more.
Fitspresso
Sight care review
Fitspresso review
Fitspresso review
Lottery defeater software review
Cellucare review
Sumatra Slim Belly Tonic reviews
Lottery defeater system reviews
Fitspresso
Fitspresso
Fitspresso reviews
Fitspresso is a brand-new natural weight loss aid designed to work on the root cause of excess and unexplained weight gain. The supplement uses an advanced blend of vitamins, minerals, and antioxidants to support healthy weight loss by targeting the fat cells’ circadian rhythm.
Fitspresso review
Lottery defeater reviews
Lottery defeater reviews
Lottery defeater system
Lottery defeater software reviews
Opinipix é golpe
Opini pix
Ikaria juice
Cellu care reviews
Fitspresso review
Fitspresso review
Fitspresso review
Fitspresso reviews
Dentavim
Fitspresso reviews
Fitspresso
Fitspresso review
Fitspresso reviews
Fitspresso reviews
Fitspresso reviews
Fitspresso review
DENTAVIM REVIEWS
Fitspresso review
Fitspresso review
Ikaria Lean Belly Juice reviews
Lottery defeater system review
Neotonics gummies review
Sightcare review
Dentavim review
PROVADENT
DENTAVIM REVIEW
Dentavim is a dietary supplement formulated to support oral health and improve dental hygiene. With increasing awareness of the importance of maintaining good oral health, Dentavim has emerged as a popular choice for individuals seeking to enhance their dental care regimen. This article provides a detailed overview of Dentavim, including its ingredients, benefits, potential side effects, and overall effectiveness.
Very interesting topic, appreciate it for posting. “To have a right to do a thing is not at all the same as to be right in doing it.” by G. K. Chesterton.
LOTTERY DEFEATER
Lottery defeater software reviews
Lottery defeater system review
Sight care review
Pineal XT
Neotonics review
Fitspresso reviews
Heya i am for the primary time here. I found this board and I find It really helpful & it helped me out a lot. I am hoping to offer something again and aid others such as you aided me.
Kerassentials review
NERVE FRESH REVIEWS
Fitspresso review
Hey there! I know this is kinda off topic however , I’d figured I’d ask. Would you be interested in exchanging links or maybe guest writing a blog article or vice-versa? My website addresses a lot of the same subjects as yours and I feel we could greatly benefit from each other. If you happen to be interested feel free to shoot me an email. I look forward to hearing from you! Excellent blog by the way!
sugar defender benefits
Cellucare review
Fitspresso reviews
sugar defender side effects
Fitspresso review
Javaburn
Fitspresso review
Fitspresso review
This is a topic close to my heart cheers, where are your contact details though?
Fitspresso
Fitspresso
Fitspresso is a brand-new natural weight loss aid designed to work on the root cause of excess and unexplained weight gain. The supplement uses an advanced blend of vitamins, minerals, and antioxidants to support healthy weight loss by targeting the fat cells’ circadian rhythm
Sync customer reviews
Fitspresso is a brand-new natural weight loss aid designed to work on the root cause of excess and unexplained weight gain. The supplement uses an advanced blend of vitamins, minerals, and antioxidants to support healthy weight loss by targeting the fat cells’ circadian rhythm
SUGAR DEFENDER
TONIC GREENS
TONIC GREENS REVIEWS
Sightcare reviews
Cellucare reviews
Purevive reviews
Lottery defeater
Neotonics gummies review
Fitspresso reviews
Fitspresso review
SUMATRA TONIC REVIEWS
LORRERY DEFEATER
LOTTERY DEFEATER SOFTWARE
LOTTERY DEFEATER SOFTWARE
LOTTERY DEFEATER SOFTWARE REVIEWS
Nano defense reviews
GROWTH MATRIX REVIEWS
THE GROWTH MATRIX REVIEWS
SYNC
SYNC REVIEWS
DENTITOX PRO
PROVADENT
FITSPRESSO REVIEWS
FITSPRESSO REVIEWS
LIPOZEM REVIEWS
LIPOZEM REVIEWS
PURDENTIX REVIEWS
PURDENTIX
LOTTERY DEFEATER REVIEWS
LOTTERY DEFEATER SOFTWARE REVIEWS
Lottery defeater reviews
SUGAR DEFENDER REVIEWS
SUGAR DEFENDER REVIEW
provadent reviews
PURDENTIX REVIEW
The genius wave reviews
PURDENTIX
LOTTERY DEFEATER
Sightcare review
LOTTERY DEFEATER
ZENCORTEX REVIEWS
The genius wave review
Lottery defeater software review
Lottery defeater reviews
Kerassentials reviews
sugar defender benefits
Lottery defeater software reviews
The genius wave software
PROSTAVIVE
Cognicare pro reviews
PLANTSULIN REVIEWS
Lipo slend
PLANTSULIN REVIEW
Lipozem review
Puravive review
GLUCOFREEDOM
sugar defender benefits
Provadent review
The genius wave reviews
Cellu care reviews
Billionaire brain wave
Erecprime review
LIPOZEM
ALPHA BITES REVIEW
sugar defender supplement
Pronerve review
ALPHA BITES REVIEW
ALPHA BITES
Billionaire brain wave
Pineal XT
Lottery defeater reviews
Plant sulin reviews
Livcare reviews
Flexigenics review
Boostaro review
Boostaro reviews
Fitspresso
The genius wave reviews
ALPHA BITES REVIEW
Puravive review
Nano defense pro review
PROSTAVIVE REVIEW
PROSTAVIVE REVIEWS
Lipozem reviews
PROSTAVIVE REVIEW
Boostaro
Fitspresso
nitric boost real reviews
The genius wave
Alpha bites review
PROVADENT
SUGAR DEFENDER REVIEW
Alpha bites review
ultra boost
Alphabites reviews
Lipozem
NAGANO LEAN TONIC REVIEWS
ALPHA BITES REVIEW
Fitspresso review
Alphabites review
BOOSTARO REVIEW
FITSPRESSO
FITSPRESSO REVIEWS
LOTERRY DEFEATER REVIEWS
BOOSTARO
BOOSTARO
NAGANO TONIC
NAGANO TONIC REVIEWS
ALPHA BITES
Lipozem
TURMERIC HACK RECIPE
PURAVIVE REVIEW
FITSPRESSO REVIEWS
FITSPRESSO REVIEW
PRONAIL COMPLEX
Lipo Slim
NERVOVIVE REVIEW
FREE SUGAR PRO REVIEWS